Amateka y'u Rwanda 71 :

IMITWE Y'INGABO Z'UMURANGANGOMA YABAYEHO MU RWANDA

Mu mateka y'u Rwanda, umutwe w'ingabo z'umurangangoma wari umutwe ushinzwe kurinda ubusugire bw'umwami n'umuryago we by'umwihariko, ukaba ari na wo wari ushinzwe kurinda ingoima n'ibimenyetso by'umwami byose.

Umwihariko w'umutwe w'umurangangoma, ni uko ari wo wari ushinzwe kurwanirira umwami ari ku ngoma, igihe havutse amahari y'ingoma, havutse intambara zijyanye n'izungura ry'ingoma.

Igitekerezo cyo gushing umutwe w'ingabo z'umurangangoma, cyashyizweho bwa mbere na Ruganzu II Ndoli ubwo yari abundutse avuye kwa Nyirasenge Nyabunyana i Kalagwe.

Icyo gitekerezo yagikuye ku isomo yaboneye ku itanga rya se Ndahiro Cyamatare, na we watanze bene se Bamara na Juru bashatse kumwambura ingoma bikananirana, nyuma bakaza kumugambanira kuri Nsibura Nyebunga, umwami w'u Bunyabungo.

Aho yimiye ingoma ya se, yigira inama yo gushyiraho umutwe wihariye w'ingabo ze z'inkoramutima zishinzwe kumurinda.

Abami bamukurikiye, nabo bashyizeho imitwe yabo y'ingabo z'umurangangoma, hanyuma umutwe w'umurangangoma w'umwami watanze ntibawukureho ahubwo bakawugira umutwe w'ingabo usanzwe nk'izindi.

Aha twatanga urugero nk'umutwe w'ingabo "Ibisumizi" wari umutwe w'umurangangoma ku ngoma ya Ruganzu II Ndoli, ariko ku ngoma ya Kigeli IV Rwabugili, wari ukiriho, uyoborwa na Nyamuhenda wa Kajeje, wabanje kuba mu mutwe w'ingangurarugo.

Icyo gitekerezo cyo gushyiraho ingabo z'umutwe w'umurangangoma cyatumye u Rwanda rurushaho kugira ingabo nyinshi ugereranyije n'uko zanganaga mu itangira ry'ibitero byo kwagura igihugu.

Muri make umutwe w'ingabo z'umurangangoma, twawugereranya n'umutwe w'ingabo zishinzwe kurinda Perezida wa Repubulika muri iki gihe.

Dore imitwe y'ingabo z'umurangangoma zabayeho n'abami bayishyizeho:

Umutwe w'Umurangangoma Umwami wari ku ngoma igihe wabereyeho :

1 Ibisumizi - Ruganzu II Ndoli : 1510-1543

2 Abaganda - Mutara I Semugeshi : 1543-1576

3 Inkindi - Kigeli I Nyamuheshera : 1576-1609

4 Imitali - Mibambwe II Gisanura : 1609-1642

5 Intaremba - Yuhi III Mazimpaka : 1642-1675

6 Abakemba - Cyilima II Rujugira : 1675-1708

7 Ababito - Kigeli III Ndabarasa : 1708-1741

8 Abatsinzi - Mibambwe II Sentabyo : 1741-1746

9 Abashakamba - Yuhi III Gahindiro : 1746-1802

10 Abakwiye - Mutara III Rwogera : 1802-1853

11 Ingangurarugo - Kigeli IV Rwabugili : 1853-1895


Urundi rutonde
Intambara yo ku Rucuncu :
Intambara ya mbere y'isi :
Intambara ya kabiri y'isi :
Amateka y'u Rwanda 01 :
Amateka y'u Rwanda 02 :
Amateka y'u Rwanda 03 :
Amateka y'u Rwanda 04 :
Amateka y'u Rwanda 05 :
Amateka y'u Rwanda 06 :
Amateka y'u Rwanda 07 :
Amateka y'u Rwanda 08 :
Amateka y'u Rwanda 09 :
Amateka y'u Rwanda 10 :
Amateka y'u Rwanda 11 :
Amateka y'u Rwanda 12 :
Amateka y'u Rwanda 13 :
Amateka y'u Rwanda 14 :
Amateka y'u Rwanda 15 :
Amateka y'u Rwanda 16 :
Amateka y'u Rwanda 17 :
Amateka y'u Rwanda 18 :
Amateka y'u Rwanda 19 :
Amateka y'u Rwanda 20 :
Amateka y'u Rwanda 21 :
Amateka y'u Rwanda 22 :
Amateka y'u Rwanda 23 :
Amateka y'u Rwanda 24 :
Amateka y'u Rwanda 25 :
Amateka y'u Rwanda 26 :
Amateka y'u Rwanda 27 :
Amateka y'u Rwanda 28 :
Amateka y'u Rwanda 29 :
Amateka y'u Rwanda 30 :
Amateka y'u Rwanda 31 :
Amateka y'u Rwanda 32 :
Amateka y'u Rwanda 33 :
Amateka y'u Rwanda 34 :
Amateka y'u Rwanda 35 :
Amateka y'u Rwanda 36 :
Amateka y'u Rwanda 37 :
Amateka y'u Rwanda 38 :
Amateka y'u Rwanda 39 :
Amateka y'u Rwanda 40 :
Amateka y'u Rwanda 41 :
Amateka y'u Rwanda 42 :
Amateka y'u Rwanda 43 :
Amateka y'u Rwanda 44 :
Amateka y'u Rwanda 45 :
Amateka y'u Rwanda 46 :
Amateka y'u Rwanda 47 :
Amateka y'u Rwanda 48 :
Amateka y'u Rwanda 49 :
Amateka y'u Rwanda 50 :
Amateka y'u Rwanda 51 :
Amateka y'u Rwanda 52 :
Amateka y'u Rwanda 53 :
Amateka y'u Rwanda 54 :
Amateka y'u Rwanda 55 :
Amateka y'u Rwanda 56 :
Amateka y'u Rwanda 57 :
Amateka y'u Rwanda 58 :
Amateka y'u Rwanda 59 :
Amateka y'u Rwanda 60 :
Amateka y'u Rwanda 61 :
Amateka y'u Rwanda 62 :
Amateka y'u Rwanda 63 :
Amateka y'u Rwanda 64 :
Amateka y'u Rwanda 65 :
Amateka y'u Rwanda 66 :
Amateka y'u Rwanda 67 :
Amateka y'u Rwanda 68 :
Amateka y'u Rwanda 69 :
Amateka y'u Rwanda 70 :
Amateka y'u Rwanda 71 :